Có giai đoạn Tuồng được phân loại thành: Tuồng thầy (mẫu mực), tuồng ngự (cho vua xem), tuồng cung đình (diễn trong hoàng cung), tuồng pho (nhiều hồi diễn nhiều đêm), tuồng đồ (phóng tác, không có trong sử sách), tuồng tân thời (chuyển thể từ các tiểu thuyết); nhưng tựu chung có thể chia làm hai loại tuồng kinh điển và tuồng dân gian. Khác với các loại hình sân khấu khác như chèo, cải lương... Tuồng cổ mang theo âm hưởng hùng tráng với những tấm gương tận trung báo quốc, xả thân vì đại nghĩa, những bài học về lẽ ứng xử của con người giữa cái chung và cái riêng, giữa gia đình và Tổ quốc, trong đó, chất bi hùng được coi là một đặc trưng thẩm mỹ của loại hình nghệ thuật truyền thống này.

Dàn nhạc Tuồng chủ yếu làm nhiệm vụ hỗ trợ trong biểu diễn của diễn viên, nhưng lại có vai trò quan trọng thổi hồn cho nhân vật và bối cảnh. Nhạc cụ Tuồng gồm có: Bộ gõ (trống, thanh la, mõ..), bộ hơi (kèn, sáo, chủ yếu là kèn), bộ dây (nhị, cò, hồ, đại, tiểu...), bộ gảy (tam, tứ, nguyệt...). Bên cạnh đó, Tuồng cổ còn mang đậm yếu tố hội họa được thể hiện rõ nét qua cách vẽ mặt thể hiện được tính cách, bản chất của nhân vật đó và qua trang phục của nhân vật. Sự kết hợp đa dạng của các yếu tố trên đã tạo ra các tuyến nhân vật khác nhau, mang tính cách, tâm trạng và hoàn cảnh khác nhau.

Kể từ khi chấm dứt chế độ phong kiến, Việt Nam trải qua nhiều biến động lịch sử, ảnh hưởng đến sự phát triển của đất nước trên mọi phương diện, các môn nghệ thuật truyền thống trong đó có nghệ thuật Tuồng cổ đã mất dần chỗ đứng của mình, nhất là sau khi các phương tiện truyền thông phát triển, nhiều loại hình văn hóa, giải trí mới ra đời và các loại hình nghệ thuật ngoại quốc du nhập vào Việt Nam ngày càng đa dạng. Các khán giả trẻ gần như đã quay lưng dần với môn nghệ thuật cổ truyền này, chỉ còn lớp người lớn tuổi với những hồi ức về những đêm thâu đi xem hát tuồng (hát bội). Họ dường như vẫn háo hức với các vở Tuồng, với những cái tên nghệ sỹ gạo cội như: Quang Tốn, Bạch Trà (miền Bắc), Lê Bá Tùng, Nguyễn Hoàng Tốn (miền Trung)… với các tác giả: Tống Phước Phổ, Hoàng Châu Kỳ, Mịch Quang… và các vở Tuồng cổ: Sơn Hậu, Nữ tướng Đào Tam Xuân, Đinh Lưu Tú diễn ca, Lãm Túy Hiên truyện, Kim Thạch kỳ duyên…

Đưa nghệ thuật tuồng cổ đến gần hơn với công chúng

Với tinh thần bảo tồn di sản văn hóa dân tộc, giữ gìn tinh hóa vốn cổ của ông cha, đặc biệt là với môn nghệ thuật truyền thống Tuồng cổ, Nhà nước đã tập hợp các văn nghệ sĩ, diễn viên hai miền Nam - Bắc thành lập đoàn tuồng, tổ chức Ban Nghiên cứu sân khấu với mục đích sưu tầm, nghiên cứu nhằm bảo tồn, khai thác vốn cổ. Nhờ đó, nghệ thuật Tuồng truyền thống ở các địa phương đang dần được khôi phục, đặc biệt là tuồng cung đình Huế. Các ban ngành đã phối hợp với các địa phương, các đoàn nghệ thuật đưa sân khấu Tuồng